چکیده
این آزمایش به منظور بررسی اثر پنج سطح ۰۶/۳، ۲۳/۳، ۴/۳، ۵۷/۳ و ۷۴/۳ درصد کلسیم و سطح ۲۰۰۰، ۲۲۰۰ و ۲۴۰۰ واحد بینالمللی ویتامین D۳ در کیلوگرم جیره، بر صفات کیفی پوسته تخم مرغ به اجرا در آمد. آزمایش در یک طرح کاملاً تصادفی، در چارچوب آزمایش فاکتوریل ۳×۵، که جمعاً ۱۵ تیمار آزمایشی را تشکیل دادند، صورت گرفت. تعداد ۲۴۰ قطعه مرغ ۲۶ هفتهای لگهورن سفید از سویه هایلاین W۳۶ به ۶۰ واحد آزمایشی تقسیم شدند، به طوری که هر تیمار چهار تکرار داشت. مدت آزمایش ۹۰ روز بود. در پایان آزمایش مرغها ۳۸ هفته سن داشتند.
نتایج نشان داد که افزایش کلسیم جیره سبب افزایش معنیداری (۰۵/۰>P) در مقاومت پوسته، ضخامت پوسته و درصد پوسته شد. در سطح ۰۶/۳ درصد کلسیم، کلسیم پوسته به طور معنیداری (۰۵/۰>P) افزایش یافت، اما کلسیم جیره اثر معنیداری بر درصد خاکستر پوسته نداشت.
ویتامین D۳ اثر معنیداری بر درصد خاکستر و کلسیم پوسته نداشت، اما مقاومت پوسته، ضخامت و درصد پوسته به طور معنیداری (۰۵/۰>P) با سطح ۲۴۰۰ واحد بینالمللی در کیلوگرم جیره افزایش یافتند. مقدار کلسیم پلاسما به طور معنیداری (۰۵/۰>P) با افزایش ویتامین D۳ افزایش نشان داد. اثر متقابل کلسیم و ویتامین D۳ بر مقاومت پوسته، ضخامت پوسته، درصد پوسته و کلسیم پلاسما معنیدار بود (۰۵/۰>P) همبستگی معیارهای کیفی پوسته و معیارهای خون نیز با کلسیم و ویتامین D۳ جیره معنیدار بود (۰۵/۰>P).
مقدمه
کلسیم یکی از عناصر کلیدی مورد نیاز مرغان تخمگذار است. کلسیم فراواتترین عنصر معدنی ساختمان بدن است و نقش مهمی را در بسیاری از فعالیتهای بیولوژیک بدن ایفا میکند. مرغان تخمگذار در طول دوره تخمگذاری به مقدار زیادی کلسیم (حدود ۱۲ برابر وزن بدن) نیاز دارند. مقدار زیادی از کلسیم مصرفی مرغ تخمگذار از طریق پوسته دفع میشود.
سوخت و ساز کلسیم، افزون بر هورمون غده پاراتیرویید و هورمونهای جنسی ماده، تا حد زیادی تحت تاثیر ویتامین D3 جیره است. این ویتامین نقش بسزایی در جذب کلسیم از روده دارد. ویتامین D3 برای تنظیم کارایی روده در جذب کلسیم مورد نیاز اسکلت لازم است. اگر ویتامین D3 به مقدار کافی نباشد، برا ثابت نگهداشتن غلظت کلسیم پلاسما ، از ذخیره کلسیم اسکلت استفاده میشود، که سبب بیماری پوکی استخوان میگردد. بنابراین، ویتامین D3 در صرفهجویی کلسیم بدن یا تعادل کلسیم درگیر است.
نحوه عمل ویتامین D3 در جذب کلسیم روده بدین صورت است که شکل متابولیکی فعال کوله کلسیفرول (ویتامین D3)، ۲۵ و ا دی هیدروکسی کوله کلسیفرول است. به منظور سنتز این شکل ابتدا ویتامین D3 به کبد پرندگان و حیوانات منتقل گردیده و هیدروکسیله میگردد، و به ۲۵ هیدروکسی کوله کلسیفرول تبدیل میشود. سپس ۲۵ هیدروسکی کوله کلسیفرول دوباره در کلیه هیدروکسیله گردید، به اشکال ۲۵ و ۱ دیهیدروکسی کوله کلسیفرول و ۲۵ و ۲۴ دی هیدروکسی کوله کلسیفرول درمیآید.
سنتز ۲۵ و ۱ دیهیدروکسی کوله کلسیفرول به طور دقیق کنترل میشود و محرک اصلی برای سنتز آن کاهش کلسیم پلاسما است که این یک محرک فیدبکی برای آزاد شدن هورمون پاراتورمون از غده پاراتیرویید میباشد. این هورمون به نوبه خود سبب تحریم کمپلکس آنزیمی ۱- هیدروکسیلاز در کلیه گردیده و باعث تبدیل ۲۵ هیدروکسی کوله کلسیفرول یه ۲۵ و ۱ دیهیدروکسی کوله کلسیفرول میگردد.۲۵ و ۱ دیهیدروکسی کلسیفرول از طریق سنتز پروتئین متصلکننده کلسیم در دوازدهه موجب افزایش جذب کلسیم جیره، و در نهایت افزایش کلسیم پلاسما میگردد.
دیده شده است که محدود ساختن کلسیم جیره در طیور تخمگذاری، تاثیر شگرفی بر کاهش ضخامت پوسته دارد. در شرایط کاهش کلسیم جیره، افزودن ویتامین D3، جذب کلسیم را از روده افزایش میدهد و باعث بهبود کیفیت پوسته میگردد.
در ایران اغلب جیرههای مرغهای تخمگذار متعاد نیست. به طوری که کمبود با ازدیاد کلسیم آن منجر به زیان اقتصادی میشود. از طرفی، ممکن است شرایط پرورش و نگهداری مرغ، نیاز به کلسیم را تحت تأثیر قرار دهد، و کاربرد استاندارهای توصیهشده مناسب نباشد. لذا تعیین کلسیم در جیره مرغهای تخمگذار، با توجه به شرایط پرورش و نگهداری سویههایلاین در ایران ضروری به نظر رسید و آزمایشی با اهداف ذیل به اجرا درآمد:
- ارزیابی صفات کیفی پوسته تخممرغ، در اثر تغییر میزان کلسیم جیره
- مطالعه تأثیر افزودن ویتامین D3 بر قابلیت استفاده از کلسیم جیره و کیفیت پوسته
- بررسی و تعیین کلسیم مورد نیاز مرغان تخمگذار در شرایط ایران
- بررسی چگونگی کلسیم و فسفر خون، در اثر تغییر کلسیم و ویتامین D3 جیره
متن کامل مقاله: بررسی تاثیر سطوح مختلف کلسیم و ویتامین D3 بر صفات کیفی پوسته تخم مرغ