ملاس چغندر قند

ملاس چیست:

ملاس عصاره ای غلیظ، تیره و چسبناک، و یک محصول جانبی در روند تهیه شکر از چغندر قند یا نیشکر است. واژه فرانسوی ملاس از واژه لاتین mel به معنی عسل می‌آید. کیفیت ملاس به رسیدگی نیشکر یا چغندر، مقدار شکر استخراجی، و روش استخراج بستگی دارد.

ملاس استخراج اول رنگ روشنی است . آن را First extraction می نامند.
ملاس استخراج دوم به رنگ کمی تیره است. آن را Second extraction می نامند.
ملاس استخراج سوم رنگ قهوه ای تیره است و ان را Third extraction می نامند.

درهر یک صد گرم ملاس استخراج اول مواد زیر وجود دارد:

آب ۲۴ گرم ،انرژی غذایی ۲۵۲ کالری،هیدراتهای کربن ۶۵ گرم،کلسیم ۱۶۵ میلی گرم،فسفر ۴۵ میلی گرم ،سدیم ۱۵ میلی گرم ،پتاسیم ۹۱۷ میلی گرم،تیامین ۷۰/۰ میلی گرم،ریبو فلاوین حدود ۶۰/۰ میلی گرم و نیاسین حدود ۲/۰ میلی گرم.

در هریک صد گرم ملاس استخراج دوم مواد زیر وجود دارد:

آب ۲۴ گرم ،انرژی غذایی ۲۳۲ کالری ،هیدراتهای کربن ۶۰ گرم ،کلسیم ۲۹۰ میلی گرم ،فسفر ۶۹ میلی گرم،آهن ۶ میلی گرم ،سدیم ۳۷ میلی گرم ،پتاسیم ۱۰۶۳ میلی گرم ،رایبوفلاوین ۱۲/۰میلی گرم و نیاسین ۲/۱ میلی گرم.

در هر یک صد گرم ملاس استخراج سوم مواد زیر وجود دارد:

آب ۲۴ گرم ،انرژی غدایی ۲۱۳ کالری،هیدراتهای کربن۵۵ گرم ،کلسیم ۶۸۴ میلی گرم ،فسفر ۸۴ میلی رگم،آهن ۱۶ میلی گرم،سدیم ۹۶ میلی گرم،پتاسم ۲۹۲۷ میل یگرم،تیامین۱۱/۰ میلی گرم،رایبون فلاوین ۱۹/۰ میلی گرم ،نیاسین ۲ میلی گرم

به طوری که ملاحضه می شود ملاس سیاه از نظر مقدار آهن و پتاسیم و تا حدودی کلسیم در ردیف پر ارزشترین و غنی ترین منابع است.

انواع ملاس

ملاس شفاف
این شربت از جوش اول ساخته شده است. این ملاس در رنگ سبک ترین و در طعم و مزه شیرین ترین است.

ملاس تیره
این نوع از جوش دوم ایجاد شده است. این ملاس ، تیره تر و شیرینی آن کمتر است.

BLACKSTRAP (شربت غلیظ ملاس)
این شربت تولید شده پس از جوش سوم است. و تیره ترین رنگ را دارد و همچنین شیرینی آن کمتر است.
این نوع ملاس blackstrap شایعترین شکل تغلیظ شده است و شامل بسیاری از ویتامین ها و مواد معدنی می باشد.

سولفوره و غیره سولفوره
ملاس با برچسب “سولفوره” وقتی است که دی اکسید گوگرد به آن اضافه شده باشد. دی اکسید گوگرد به عنوان ماده نگهدارنده عمل می کند و از فساد آن جلوگیری می کند .انواع سولفوره نسبت به محصولات غیره سولفوره شیرینی کمتری دارد.

ترکیبات ملاس

بر خلاف شکر تصفیه شده، ملاس همچنین شامل برخی از ویتامین ها و مواد معدنی است.
مواد مغذی در ۴۰ گرم و یا حدود دو قاشق غذاخوری ملاس عبارتند از:
ویتامین۶B: 14 درصد از RDI.
کلسیم: ۸٪ از RDI.
پتاسیم: ۱۶ درصد از RDI.
مس: ۱۰٪ از RDI.
آهن: ۱۰ % از RDI.
منیزیم: ۲۴٪ از RDI.
منگنز: ۳۰ % از RDI.
سلنیوم: ۱۰ % از RDI.
ترکیبات ملاس شامل ۵۰% قندهای مختلف بوده و از لحاظ پروتئین (۴ تا ۸ درصد) فقیر بوده و ارزش پروتئینی بالایی ندارد و ترکیبات پروتئینی آن از آمین های آزاد و بتائین می باشد. میزان خاکستر ملاس بالا و حدود ۱۰درصد است.

چگونگی استفاده از ملاس در جیره غذایی دام و طیور:

این مایع غلیظ به جهت آنکه هنوز مقدار قابل توجهی مواد قندی در آن موجود می باشد جهت تامین بخشی از انرژی در جیره غذایی دام و طیور مورد استفاده قرار می گیرد. ملاس را اگر مخلوط با علوفه به گاو شیری بدهند ایجاد اشتهای فراوان کرده و در پروار کردن خیلی نتیجه بخش است ،البته  مقدار زیاد آن باعث اسهال شدید می گردد . همچنین به عنوان بایندر (چسباننده) در کارخانجات تولید خوراک دام و طیور برای ایجاد استحکام کنسانتره پلت کاربرد گسترده ای دارد

الف: خوش خوراکی ملاس بالاست و دامها با اشتهای فراوان آن را مصرف می کنند بطوریکه می توان از آن برای قسمتهایی از جیره که خوش خوراک نیست و یا در ترکیب با تمامی اجزای خوراک دام از آن استفاده کرد. در این روش ملاس بطور مستقیم و یا پس از رقیق شدن در آخور روی علوفه خشبی پاشیده می‌شود. این روش سبب افزایش مصرف علوفه توسط دام می‌شود.

ب: حل نمودن اوره در آب گرم و مخلوط کردن آن با ملاس و پاشیدن مخلوط فوق روی غذاها در آخور .

پ: تغذیه ملاس رقیق شده و یا رقیق نشده به صورت لیسیدنی، بدین ترتیب که ملاس در ظرفی ریخته شده و چرخی در آن طوری تعبیه می‌شود که چرخ در هر بار دور زدن آلوده به ملاس می‌شود و حیوان قسمت بالایی را لیس می‌زند.

ج: افزودن ملاس به علوفه در موقع سیلاژ کردن .

د: افزودن ملاس به غذای کنسانتره‌ و پلت نمودن آن .

م: افزودن ملاس به آب آشامیدنی طیور به مقدار بسیار کم برای دفع بعضی از سموم و مواد دارویی.

مزایای استفاده از ملاس:

– از نظر ارزش غذایی ملاس در حدود ۶۷% ارزش غلات را دارد و اگر با علوفه خشبی کم ارزش مخلوط شود، تقریباً معادل آنها ارزش غذایی دارد.

– قیمت ملاس از غلات پایین‌تر است.

– در دام‌هایی که دچار یبوست هستند، می‌توان از ملاس بعنوان یک ملین استفاده کرد.

– در تهیه غذاهای کنسانتره، افزودن ملاس ماهیت گرد و خاکی آنها را از بین می‌برد.

– در تهیه پلت از غذاهای آردی شکل، ملاس موجب چسبندگی ذرات شده و قوام پلت را زیاد می‌کند.

– استفاده از ملاس همراه با علوفه خشبی کم ارزش موجب افزایش خوش خوراکی آنها می‌شود و در نتیجه مصرف حیوانات افزایش می‌یابد.

– جهت کاهش غبار و ذرات ریز در جیره غذایی.

– جهت تحریک فعالیت میکرو ارگانیسم‌های شکمبه.

– برای تأمین فاکتورهای ناشناخته.

– در جیره نشخوارکنندگان مقدار ملاس باید به ۱۵-۱۰% جیره محدود شود، بیش از ۱۵% در جیره سبب بد شکل شدن خوراک می‌شود، بطوریکه سبب ناراحتی دستگاه گوارش می‌گردد و فعالیت میکروبی شکمبه را مختل می‌سازد.

– طیور به ملاس حساس‌تر هستند، بطوریکه مقدار بیش از حد آن در جیره سبب اسهال می‌شود.در طیور مقدار ملاس ۵-۲% باید باشد.