کلسیم مواد غذایی اغلب با کیفیت و مشکلات پوسته تخممرغ همراه هست که قطعا جای تعجب نیست زیرا که ۹۴ درصد از پوسته تخممرغ از کربنات کلسیم تشکیل شده است. پوسته یک تخممرغ حدودا ۵ الی ۶ گرم (CaCO3) وزن دارد که حداقل ۲ گرم کلسیم خالص (Ca) دارا میباشد.
کمبود لب مرزی در تامین کلسیم ابتدا باعث کاهش تولید و سپس در ادامه باعث توقف تخمکگذاری میشود تا از تراکم استخوان بدن مرغها محافظت کند. نتیجه فوری تامین ناکافی کلسیم افزایش سریع تعداد تخممرغهای با پوسته ترک خورده و تخممرغهای با پوسته نازک میباشد. هنگامی که چنین مشکلی رخ میدهد ، بخشی از فرآیند ارزیابی شامل عوامل موثر بر دریافت و مصرف کلسیم میباشد.
در ادامه این مقاله یک چک لیست به شما ارائه می شود که به شما کمک میکند مطمئن شوید مرغهای تخمگذار شما کلسیم لازم برای حفظ سطح بالایی از تولید، سالم بودن و یکدست بودن پوسته تخممرغ را دریافت میکنند. ۱۲ نکته تغذیهای این مقاله برای تایید دریافت کلسیم مورد نیاز مرغهای تخمگذار و حفظ سطح بالایی از تولید و یکپارچگی پوسته تخممرغ میباشد.
۱-غلظت یا میزان کلسیم(Ca ) جیره باید حداقل ۴ درصد باشد این میزان باید برحسب سن پرنده و میزان مجاز دریافت خوراک روزانه تطبیق و اصلاح شود. به طور کلی مرغهای تخمگذار حداقل ۴ گرم کلسیم در روز نیاز دارند که برای ابتدای دوره تولید آنها هست و تا حدود ۴.۵ گرم در روز یا حتی بیشتر تا انتهای دوره افزایش مییابد.
۲- منبع اصلی کلسیم جیره معمولا کربنات کلسیم با ترکیبی از سایز متوسط کمتر از ۱mm میلیمتر و سایز درشت با اندازه ذرات بین ۲ تا ۵ میلیمتر در نسبت ۵۰ به ۵۰ می باشد که با هم مخلوط میشوند. این نسبت با افزایش سن میتواند به سمت اندازه ذرات بزرگتر تغییر کند.
۳- افزودن اسیدهای آلی ممکن است جذب کلسیم در پرندههای با سن زیاد و در پایان دوره تولید را افزایش دهد.
۴- استفاده از ذرات درشت در جیره میتواند مشکلات ناشی از تغذیه با کربنات کلسیم پودری یا اندازه ذرات ریز را حل کند، این افزودنی خوراک برای کیفیت برتری که ایجاد میکند ترجیح داده میشود.
۵- مرغها باید تا اواخر بعدازظهر به کلسیم کافی (از زمانی که اوج رسوب کلسیم روی پوسته شروع میشود و اشتها افزایش مییابد) جهت اطمینان از حداکثر یکپارچگی و یکدستی پوسته تخممرغ دسترسی داشته باشند.
۶- میزان کلر خوراک نباید بیش از ۰.۴ درصد باشد چون کلر اضافی کمبود کلسیم را به خصوص در طی ماههای تابستان تشدید میکند. ازدیاد کلر باعث ایجاد اختلال در متابولیسم تولید کربنات کلسیم میشود که برای تشکیل کربنات کلسیم و فرآیند کلسیمی شدن پوسته تخممرغ مورد نیاز است.
۷- آب شور باعث افزایش مصرف نمک میشود (اینجا دوباره مشکل اصلی کلر میباشد). در هنگام بررسی جیره باید کل میزان مصرف سدیم و کلر در نظر گرفته شود.
۸- اگر کل مصرف کلر از آب و خوراک در حدودی باشد که نیاز پرنده تامین شود، کمبود سدیم را میتوان با سدیم بیکربنات یا جوش شیرین تصحیح کرد.
۹- فسفر بیش از حد نیز جذب کلسیم را کاهش میدهد. کل فسفر جیره نباید از میزان ۰.۴ درصد در جیره نهایی تجاوز کند.
۱۰- ویتامین D در جذب کلسیم دخیل است و سطح کافی از این ویتامین باید به خوراک افزوده شود. اضافه کردن حداقل ۳۰۰۰ تا ۴۰۰۰ واحد در کیلوگرم خوراک یا جیره نهایی در بیشتر موارد کافی میباشد. اضافه شدن ۲۵-OH-D3 (کلسیدیل) نشان داده است که باعث افزایش حفظ کلسیم در بدن پرندگان میشود.
۱۱- برخی از مایکو توکسینها (زرالنون) شناسایی شدهاند که میتوانند با ویتامین D در خوراک ترکیب (باند) شوند و مانع از جذب ویتامینD گردند. مصرف آب همراه با ویتامین D در شرایط حاد آلودگی با مایکوتوکسین توصیه میشود.
۱۲- یک تخم مرغ بزرگتر حاوی کربنات کلسیم بیشتری نسبت به یک تخم مرغ کوچک نیست. یک مرغ حدود ۲ گرم کلسیم برای هر تخممرغ صرف نظر از اندازه آن استفاده میکند. پس در نتیجه تخم مرغهای بزرگتر دارای پوسته نازکتری هستند این مشکل با افزایش مصرف کلسیم حل نخواهد شد و بهبود آن جزیی خواهد بود.
نوشته شده توسط دکتر Ioannis Mavromichalis مشاور تغذیه حیوانات. دانشگاه ایلینویز آمریکا
ترجمه شده در تیم تحقیق و توسعه گروه اطلس
مدیریت تحقیق و توسعه گروه اطلس محمد قاسمی
