اهمیت آب در تغذیه دام و طیور

راههای دفع آب:

فضولات (ادرار و مدفوع):

مدفوع گاو حدود ۸۰ درصد رطوبت دارد درحالیکه در گوسفند و بز کمتر است. فضولات مرغهای گوشتی حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد، ولی فضولات مرغهای تخمگذار حدود ۸۰ درصد رطوبت دارد.

دفع آب از طریق تبخیر:

به واسطه انجام عمل تبخیر، دفع حرارت از سطح بدن و بخصوص دستگاه تنفس می تواند انجام گیرد که به آن اتلاف غیر محسوس حرارت می‌گویند. در یک مرغ گوشتی در دمای ۱۰ درجه ساتی گراد ۱۲ درصد کل دفع حرارت بدن از طریق تبخیر ششی است، درحالی که این مقدار در دمای ۲۶-۳۵ درجه سانتی گراد به شدت افزایش یافته و به حدود ۵۰ درصد از کل حرارت دفعی بدن می‌رسد.

دفع آب از طریق عرق کردن:

در شرایط معمولی برای حیواناتی که غددی  عرقی دارند راندمان دفع حرارت از طریق پوست نسبت به تبخیر ششی بالاتر بوده و این حیوانات مقاومت بالاتری در مقابل تنش حرارتی دارند. از طرف دیگر رطوبت زیاد محیط موجب کاهش دفع حرارت از طریق پوست به میزان بیشتری در مقایسه با شش‌ها می‌شود.

تولیدات:

دفع آب به همراه شیر و تخم مرغ نیز می تواند انجام گیرد. برای مثال شیر حدود ۸۷ درصد آب دارد.

کیفیت آب:

برای بررسی کیفیت آب چندین شاخص از جمله میزان شوری، سختی، قلیاییت، آلودگی میکروبی، خواص ارگانولپتیکی، غلظت عناصر سمی و نیترات‌ها را در آن می توان مد نظر قرار داد.

شوری:

تمام آبها دارای میزانی از نمکهای محلول در آب مانند کلروسدیم، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و یا کربنات، بیکربناتها، سولفاتها و نیتراتها می باشند.

به طور معمول یکی از روش‌های ارزیابی کیفیت آب تعیین میزان کل مواد جامد محلول در آب (total dissolved solids= TDS) یا کل نمکهای محلول در آب ( total soluble salts= TSS) است.

به عنوان یک شاخص کلی، آبهای دارای TDS کمتر از ۳۰۰۰-۳۵۰۰ میلی گرم در لیتر برای مصرف انواع گونه‌های دام و طیور مناسب می‌باشند. با این وجود برای طیور TDS کمتر از ۱۵۰۰ میلی گرم در لیتر به عنوان آب شرب با کیفیت خوب پیشنهاد شده است.

سختی:

سختی آب به وسیله‌ی مجموع یونهای کلسیم و منیزیم موجود در آن تعیین می‌شود. آب شرب ممکن است غلظت سدیم و کلر و یا حتی سولفات آن بالا باشد ولی مجموع کلسیم و منیزیم آن پایین بوده و در نتیجه سخت نباشد.

قلیاییت:

قلیاییت به مفهوم تیتر PH در اشکال بیکربنات و کربنات می‌باشد.  PH مناسب آب شرب بین ۶ تا ۹ است، ولی PH اغلب آبها در حدود ۷ تا ۸ بوده و کمی قلیایی هستند. این به دان معنی است که آبها عموما دارای مقادیر کمی بیکربنات و کربنات می‌باشند. اکثر آبها قلیاییتی در حدود ۵۰۰ میلی گرم

نیتراتها:

• وجود نیترات‌ها ونیتریت‌ها در آب آشامیدنی عموما نشان دهنده‌ی نفوذ فضولات حیوانی یا کود به داخل سیستم آبرسانی است. غلظت نیتروژن نیتراتی برای آب آشامیدنی دام و طیور بایستی کمتر از ۲۰ میلی گرم در لیتر باشد.
• میزان سمیت نیتریت‌ها ۱۰ برابر نیتریت‌ها بوده و ورود نیتریت‌ها به جریان گردش خون باعث تبدیل هموگلوبین به مت هموگلوبین و ایجاد اختلالات تنفسی خواهد شد. به طور معمول سمیت نیترات در آب متداول نیست اما به همراه نیترات‌های موجود در غذا می توانند بواسطه تبدیل به نیتریت توسط میکروب‌های موجود در شکمبه مشکل ساز شوند.