ایجاد تعادل الکترولیتها درجیره مرغ گوشتی
جیره مرغ گوشتی باید با دقت فرموله شود و نمک کافی برای ایجاد تعادل الکترولیتها به آن اضافه شود به خصوص در فصل تابستان.
بالانس کاتیون(یون مثبت) و آنیون(یون منفی) جیره ، با عملکرد مناسب جوجه گوشتی ارتباط نزدیکی دارد که این تعادل با نقش هر یون در متابولیسم بدن پرنده کاملا متفاوت است.تعادل الکترولیتهای جیره(dEB) که به نام تعادل کاتیون-آنیون(CAD) هم شناخته میشود براساس یونهای تک ظرفیتی سدیم ،پتاسیم و کلر محاسبه میشود. هرچند یک تخمین همه جانبه و دقیقتر از یونهای دوظرفیتی کلسیم،منیزیم،سولفور و فسفر که در این تعادل نقش دارند را نیز میتوان در نظر گرفت اما این روش کمترمورد استفاده قرار میگیرد زیرا نیاز به آنالیزهای شیمیایی بیشتری هست.معادله زیر برای اکثرشرایط تجاری مناسب است.
dEB (mEq/kg) = 1,000 ´[Na(g/kg)/23 + K(g/kg)/39 – Cl(g/kg)/35.5]
توضیحات مولف:
بهترین میزان DCAD برای گاو های شیری جهت بالاترین عملکرد بین +۳۵ تا +۴۵ میلی اکی والان در ۱۰۰ گرم ماده خشک هست.
علت اهمیت (dEB) :
تعادل الکترولیتهای جیره نشان دهنده یونهایی است که میتوانند در طی متابولیسم خود اسید تولید یا مصرف کنند. به همین خاطر تعادل اسید و باز در بدن موجود زنده به شدت به تعادل کاتیون آنیون وابسته است. جیرههایی با (dEB) پایین ایجاد اسیدوز میکنند در حالی که جیره هایی با (dEB) بالا آلکالوز را باعث میشوند. اسیدوز متابولیکی با کاهش مصرف خوراک همراه است و این واضح ترین نشانهی تاثیر آن بر بهره وری است. تعادل الکترولیتهای جیره ممکن است بر متابولیسم انرژی،آمینو اسید،ویتامین و مواد معدنی هم تاثیر بگذارد. برای مثال قلیائیت بیش از حد جیره((dEB) بالا ممکن است اکسید شدن لیزین را افزایش دهد که در نتیجه نیاز به لیزین بیشتر میشود.
تابستان و(dEB) در جوجه های گوشتی:
استرس حرارتی باعث لهله زدن میشود که این امر منجر به آلکالوز تنفسی میشود. با نفس نفس زدن، پرنده مقدار زیادی دیاکسید کربن(CO2 ) خارج میکند که منجر به کاهش غلظت اسید کربنیک و هیدروژن در خون میشود. در پاسخ به این مورد کلیه ها با تنظیم دفع و ترشح این ترکیبات سعی میکنند تعادل اسید_ باز را حفظ کنند. نتیجه این موضوع این است که تعادل یونهای تک ظرفیتی که در ارتباط با تعادل اسید-باز هستند نیز تغییر میکند:
غلظت پتاسیم و سدیم کاهش مییابد در حالی که غلظت کلر افزایش مییابد. در مقابل این فرضیه مطرح شده است که با اصلاح تعادل الکترولیتهای جیره در زمان استرس گرمایی ممکن است بتوان اثرات منفی استرس حرارتی را به حداقل رساند. به این منظور نمکهای متعددی به آب و جیره مرغان گوشتی اضافه میشود.
نمکهایی که (dEB) را اصلاح میکنند
نمکهای رایجی که برای تنظیم(dEB) در جیره به کار میروند به قرار زیر هستند.
سدیم کربنات
پتاسیم کلرید
سدیم کلرید(نمک)
آمونیم کلرید
پتاسیم سولفات
دو مورد از نمکهایی که بیشتر مورد استفاده قرار میگیرند سدیم بیکربنات و پتاسیم کلرید هستند. دیگر مواد معدنی که موجب کاهش اثرات استرس گرمایی میشوند عبارتاند از روی و منیزیم اما برای این دو مورد شواهد کمتری موجود است.
تعادل الکترولیتی جیره شاخصی است که باید در تمام جیره ها در تمام طول سال در نظر گرفته شود. روش معمول استفاده از این نمک ها از طریق خوراک است، اما استفاده از مکملهای محلول در آب هم روش جایگزین جالبی است در صورت استفاده از آب لازم نیست جیره را اصلاح یا دوباره فرموله کرد، به همین دلیل استفاده از آب در طول استرس گرمایی شدید و کوتاه مدت مناسب تر است.
در این جا شایان ذکر است که تمام نمکهای لیست بالا برای مرغان تخمگذار مناسب نیستند. در مرغان تخمگذار استفاده از نمکهای نامناسب ممکن است منجر به کاهش کیفیت پوسته تخم مرغ شود. و ترکیب نمکهای متنوعتری نسبت به مرغان گوشتی مورد نیاز است، افزودنیهای دیگر، نظیر زئولیت برای مرغان تخمگذار با موفقیت مورد آزمایش قرار گرفت و مشخص شد که این افزودنی(یک عامل ضد مایکتوکسین معمولی) بدون تاثیر بر کیفیت پوسته تخم مرغ استرس حرارتی را در مرغان تخم گذار کاهش میدهد.
تعادل الکترولیتها در جیره شاخصی است که باید درتمام طول سال در جیره مورد نظارت قرار گیرد. متاسفانه این شاخص فقط زمانی مورد توجه قرار میگیرد که کارشناسان تغذیه برای مقابله با استرس گرمایی نمکهایی مانند ذکر شده را مورد استفاده قرار میدهند. به این منظور باید تاکید کرد که اضافه کردن نمک در برخی مواقع به تنهایی برای مقابله با استرس گرمایی پرنده کافی است.
در اضافه کردن نمک به جیره برای کنترل استرس حرارتی مشکلاتی وجود دارد که جدا از تغییر تاسیسات و مدیریت تغذیهای شامل مشکل پیچیده ای مثل دوباره فرموله کردن جیره هم میشود. افزودنی های دیگری برای کامل شدن اثرات مثبت نمکها مورد نیاز است که بسیاری البته معتقداند این تاثیرات مثبت به خاطر افزایش مصرف آب است. افزودنیهایی مثل بتائین، ویتامینC و ویتامین E که دومی احتمالا به خاطر افزایش استرس اکسیداتیو ناشی از استرس گرمایی است. بنابر این جیره مرغان گوشتی میتواند با یک بسته تقویتی ویژه تابستان مکمل شود که شامل چندین ماده مغذیست و نه فقط نمک.
میزان (dEB):
این کاملا پذیرفته شده است که(dEB) زیر صفر (mEq/Kg) سرکوب شدید عملکرد حیوان همراه است به این ترتیب محدوده بین ۰ و ۳۰۰(mEq/Kg) مناسب در نظر گرفته شده است هرچند نتایج پژوهشها متغیر بوده است. بیشتر جیرههای مرغان گوشتی(dEB) در حدود ۲۰۰(mEq/Kg) دارند درحالی که میزان مناسب آن نزدیک به ۲۵۰ (mEq/Kg) است. با این حال این ارقام بر اساس تجربیات علمی در تحقیقات است و تا زمانی که اطلاعات قطعی تری به دست آید قابل استفاده است.
مجله بین المللی NET. WATTAG نوشته شده توسط دکتر آیونیس
ترجمه شده در تیم تحقیق و توسعه گروه اطلس