سبد خرید شما خالی است.
اگر درجیره مرغان تخم گذاراگر از سنگ آهک استفاده کنیم باید نظارت دقیق داشته باشیم چرا که می تواند باعث کاهش استحکام پوسته تخم مرغ شود.
کلسیم یکی از مواد مغذی ضروری است که می‌تواند ارزان تهیه شود.و این در مورد جیره تمام حیوانات صدق می‌کند برای خوک،طیور،نشخوارکنندگان و حتی حیوانات خانگی. یک تن کلسیم کربنات بسیار ارزان است در حالی که یک تن مونوکلسیم فسفات (یک منبع عمده فسفر) چندین برابر قیمت دارد. پس تعجب برانگیز نیست که بیشتر توجهات (تحقیقات،تبلیغات فروش) روی فسفر است درحالی که کلسیم نادیده گرفته میشود.
از آنجا که کلسیم ارزان قیمت است معمولا بیشبود کلسیم مشکل زا است نه کمبود آن. بر این اساس کلسیم کربنات(به شکل خالص یا سنگ آهک) به عنوان یک حامل برای بیشتر پرمیکس‌ها(داروها،ویتامین‌ها، موامعدنی کم نیاز ، افزودنی‌های غذایی و حتی بعضی کنسانتره‌ها) استفاده میشود. از آن حتی تا سطح ۵/۰ درصد در کنجاله سویا به عنوان بهبود دهنده جریان پذیری استفاده می شود. بنابراین معمولا جیره ها ۱۰ تا ۲۰ درصد بیشتر از مقدار درنظر گرفته شده در زمان فرمول کردن جیره کلسیم دارند. اگر قیمت را در نظر نگیریم این بیشبود عملا مشکلی ایجاد نمی‌کند، البته در مورد مرغان تخم گذار اینچنین نیست.
درحالی که جیره بیشتر دام ها کمتر از یک درصد کلسیم دارد در جیره مرغان تخم گذار این میزان به طور چشمگیری بیشتر است . در واقع جیره این پرندگان ۳ تا ۴ درصد کلسیم دارد زیرا هر پوسته تخم مرغ دو گرم کلسیم دارد(به شکل کلسیم کربنات ۵/۵ تا حدود ۱۰ گرم). به این ترتیب ماکزیمم مصرف کلسیم برای این پرندگان حیاتی است. اگرچه بیش از ۴ درصد کلسیم در جیره می‌تواند باعث بی‌نظمی متابولیکی شود( و دیگر مواد غذایی را برای ماکزیمم جذب کلسیم به جای مصرف به کار گیرد). احتمال کمبود کلسیم است که در اینجا به بحث ما مربوط است. منطقی است که فرض کنیم کاهش مصرف کلسیم باعث می شود مرغ تخم‌گذار ابتدا ذخایر استخوانی خود را خالی کند(که منجر به اختلالات پا می شود) و سپس کاهش و نهایتا قطع تولید را به دنبال دارد. در تمام این مدت هم استحکام پوسته تخم مرغ کاهش میابد و تعداد تخم مرغ های شکسته بیشتر میشود.
اگرچه کلسیم کربنات خالص نسبتا ارزان است ،یک منبع کلسیم ارزان‌تر هم وجود دارد.این منبع سنگ آهک است که قیمت آن به ازای هر تن بسیار پایین‌تر است.برخی عقیده دارند که این تفاوت در قیمت به اندازه‌ای نیست که برای جایگزینی در فرمولاسیون جیره درنظر گرفته شود. اما با در نظر گرفتن قیمت هر تخم مرغ مشخص میشود که هر کاهش هزینه‌ای ارزش در نظر گرفتن را دارد. در این مورد به هر حال باید بگوییم قطره قطره جمع گردد همانطور که یکی از دوستان آمریکایی من وقتی این سوال را مطرح کردم به من همین موضوع را خاطر نشان کرد.
سنگ آهک منابع مختلف و شکل ها و درجه سختی های متفاوتی دارد بنابراین حلالیت، قابلیت هضم و حتی میزان خلوص کلسیم آن غیر قابل پیش‌بینی است.برای مثال خلوص کلسیم از ۳۲ تا ۳۸ درصد متفاوت است. اغلب و بر اساس تجارب تجاری یک کیسه سنگ آهک(کربنات کلسیم) ممکن است کمتر از آنچه در نظر گرفته شده کلسیم داشته باشد. و از آنجا که آنالیز کلسیم هزینه بر و زمان بر است این نتایج آزمایشگاهی فقط می‌توانند گستره تغییرات را مشخص کند بنابراین باید از منابع معتبر کربنات کلسیم را تهیه و مصرفذ کنید. فرض کنیم یک جیره نمونه برای مرغ تخم‌گذار ۱۰ درصد سنگ آهک داشته باشد این به معنی است که نرخ کلسیم ۲/۳ تا۸/۳ درصد است.این تفاوت (۶/۰ درصد) برای مرغان تخم‌گذار حساس تر از آن است که نادیده گرفته شود.
سنگ آهک یا پوسته صدف
ذرات درشت سنگ آهک یا پوسته صدف اغلب در طول ساعات عصرگاهی به پرنده داده میشود تا به شکل آزاد مصرف شود این توزیع جدای از جیره و کلسیم موجود در آن انجام میشود. اولا توزیع این ذرات به صورت جداگانه تاییدی است که سطح کلسیم جیره از آنچه که در زمان فرمول کردن جیره بر اساس کتب مرجع انتظار داشتیم کمتر است دوما بعضی از تولید کننده ها پوسته صدف را بهتر از سنگ آهک می‌دانند درحالی که عده‌ای تفاوتی بین آنها قائل نیستند و منبع ارزان‌تر (سنگ آهک) را ترجیح می‌دهند. این وضعیت گیج کننده همراه با تعداد زیادی نتیجه تحقیق مختلف است که به همان اندازه گیج کننده است. به نظر من خلوص متغیر کلسیم در سنگ آهک و انتخاب اشتباه اندازه قطعات آن است که این وضعیت گیج کننده را به وجود می‌آورد.
سنگ آهک دولومیتی
گاهی به قدری ارزان است که متخصصین تغذیه را ترغیب می کند به عنوان منبع کلسیم مرغان تخم‌گذار و یا بعنوان پرکننده یا حامل درتولید پرمیکس از آن استفاده کنند. به هر حال موضوع این است که سنگ آهک دولومیتی میزان زیادی منیزیم دارد(بیش از ۱۰ درصد) منیزیم برای جذب با کلسیم رقابت می کند و این یک مشکل برای استفاده از سنگ آهک دولومیتی در مرغان تخم گذار است.همچنین میزان زیاد منیزیم مانع از جذب کلسیم در روده می شود و دسترسی حیوان به آن را کاهش می‌دهد. به همین دلایل سنگ آهک دولومیتی نباید در مرغان تخم گذار استفاده شود.
سنگ آهک را نباید به عنوان منبع غیر قابل قبولی از کلسیم محسوب کرد در هر صورت قیمت آن با کیفیتش هم‌خوانی دارد،سه راه حل برای مشکلات آن وجود دارد.
- خرید میزان زیاد و کافی از یک منبع سنگ آهک که تاییدیه آزمایشگاهی داشته باشد. اگر سنگ آهک از منابع مختلفی تامین شود این راه حل عملی نیست پس باید از یک تامین کننده خرید انجام شود.
- خرید از تامین کننده‌ای که تضمین کتبی از سطح کلسیم ارائه می‌دهد و چک کردن نتایج با آزمایشگاه یک یا دو بار در سال.
- خرید مستقیم از یک منبع معتبر و حذف واسطه ها.اما همچنان لازم است که تست آزمایشگاهی را به صورت سالانه انجام دهید.
مجله بین المللی NET. WATTAG نوشته شده توسط دکتر آیونیس
ترجمه شده در تیم تحقیق و توسعه گروه اطلس
میثم فراهانی
