سبد خرید شما خالی است.
نمک در تاریخ حیات انسان خیلی زود به عنوان عنصری با ارزش شناخته شد. علت اهمیت نمک در دوران باستان استفاده از این ماده به عنوان یک شیوه پرداخت بود. اما امروزه، نمک ماده‌ای بسیار ارزان بوده و در تمام جهان به راحتی در دسترس است.
اهمیت نمک در جیره غذایی تغییر نکرده است، اما از آنجا که نمک ارزان است بسیاری از افراد به اهمیت نمک در جیره غذایی دام و طیور و استفاده از آن در فرموله‌کردن جیره توجه نمی‌کنند. هر چند استفاده زیاد از این ماده در جیره دام و طیور نیز صحیح نیست.
یک قانون طلایی در رابطه با استفاده از نمک وجود دارد که ۰.۵ درصد نمک درفرمول‌بندی جیره‌های تمام گونه‌های طیور وارد کنیم. این قاعده دهه‌هاست که در صنعت خوراک دام و طیور به خوبی جواب داده است. این قاعده هنوز پابرجا است اما دانش کنونی توضیحات روشن‌تری در این زمینه داده و استثناهایی را در نظر گرفته است.
تأمین سدیم و کلر مورد نیاز دام و طیور با استفاده از نمک
نمک، نیاز حیوان به سدیم (Na) و کلر (Cl) را تامین می‌کند. به گفته شورای ملی پژوهش (NRC )، در بیشتر گونه‌های طیور نیاز به سدیم و کلر تقریبا از ۰.۱۰ تا ۰.۲۵ درصد (۱ تا ۲.۵ کیلوگرم در تن) جیره کامل است. اگر فرض کنیم نمک دارای ۵/۳۹ درصد سدیم و ۵/۶۰ درصد کلر است، پس اضافه کردن ۵/۰ درصد نمک به جیره حدودا ۲۰/۰ درصد سدیم و ۳۰/۰ درصد کلر را تامین می‌کند. روشن است که وقتی ۵/۰ درصد نمک در جیره استفاده می‌شود قطعاً سدیم جیره به اندازه کافی تامین می‌گردد. میزان اضافی کلر نیز از طریق ادراد دفع می‌شود.
عملکرد سدیم و کلر در بدن دام و طیور
به طور خلاصه، سدیم و کلر الکترولیت‌های عمده‌ای هستند که در حفظ شیب الکتروشیمیایی غشاء سلولی (که به پتانسیل غشا معروف است) سهیم هستند. علاوه بر این، این عناصر در هضم (تولید اسید معده HCl) ، جذب (سدیم)، و جابجایی مواد مغذی از روده‌ها به خون شرکت دارند.
سدیم و کلر در حفظ حجم و فشار خون موثر هستند و در عملکرد سیستم رنین-آنژیونسین-آلدسترون (سیستم هورمونی است برای تنظیم فشارخون و تعادل آب یا مایعات) دخالت دارند. آنچه بیان شد، نشان می‌دهد سدیم و کلر برای موجودات زنده موادی حیاتی هستند.
عوارض کمبود سدیم و کلر در بدن دام و طیور
کمبود شدید سدیم و کلر موجب تورم مغزی، تشنج، کما، آسیب مغزی و نهایتا مرگ می‌شود. کمبود خفیف سدیم و کلر به شکل واضحی موجب کاهش تولید در تمامی گونه‌ها و سویه‌های دام و طیور می‌شود.
امروزه، کمبود سدیم و کلر فقط زمانی اتفاق می‌افتد که در زمان فرمولاسیون جیره و یا مخلوط کردن خوراک خطایی رخ دهد. این اشتباه نادری نیست و چون نشانه‌های خاصی ندارد تا زمانی که خسارات وارد نشده باشد تشخیص داده نمی‌شوند. در بیشتر موارد موضوع وارد نکردن نمک کافی در جیره منجر به کاهش بهره‌وری و از دست دادن سود می‌شود.
استفاده از نمک زیاد و مسمومیت در دام و طیور
دام و طیور می‌توانند میزان زیاد نمک در خوراک خود را تحمل کنند. مطالعات نشان داده است که خوک‌های در حال رشد می‌توانند خوراکی با ۸ درصد نمک را مصرف کنند (این میزان ۴۰ برابر مقدار نمک مورد نیاز آنها است) اما برای مقابله با این میزان نمک و ادامه رشد خود به میزان زیادی آب شیرین نیاز دارند. در غیر این صورت با منابع آب محدود یا شور، خوک‌ها حتی توان تحمل یک درصد نمک در جیره را نیز ندارند. طیور تحمل نمک پایینی دارند و در برابر نمک انعطاف‌پذیر نیستند، به ویژه مرغ های تخم‌گذار که زیاد بودن نمک بر کیفیت پوسته تخم آنها تاثیر می‌گذارد.
ترجمه شده در تیم تحقیق و توسعه گروه اطلس
مدیریت: محمد قاسمی
نوشته شده توسط دکتر آیونیس
مجله بین المللی NET. WATTAG
